اسطوره دولت

کتاب "اسطوره دولت" بی­شک یکی از مهمترین کتاب­هایی است که درباره چگونگی ظهور ناگهانی اسطوره و تبدیل شدن آن به ابزار در جوامع توتالیتر بحث می­کند. ارنست کاسیرر این کتاب را در نخستین سال­های پایان جنگ جهانی دوم منتشر کرده است. به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران پس از شوکی که ویرانی­ها، کشتار و نابودی­های اقتصادی جنگ جهانی دوم و فاشیسم به حداقل نیمی از کره زمین وارد آورد، به وی وارد شد و کاسیرر تلاش کرد این شوک را در این کتاب بازتاب دهد. کاسیرر در ابتدا اسطوره را برخواسته از دیدگاه­های مذهبی می­دید اما پس از پایان دوران ذکره شده در نظریه خود تغییری ایجاد کرد و معتقد شد که عقب نشینی عقل و منطق در نظام­های سیاسی و اجتماعی زمینه را برای بیدار کردن غول اسطوره مهیا می­کند و این می­تواند به سرعت به ابزاری برای ظهور و تدوام نظام­های استبدادی منجر شود. کاسیرر در کتاب اسطوره دولت به تفسیر و تبیین جایگاه اسطوره در نظام­های سیاسی می­پردازد که در نهایت آن را به عصر نازیسم که خود در آن می­زیسته خاتمه می­دهد.
با این حال می­توان گفت، کتاب اسطوره دولت از جنبه ­هایی ادامه کتاب "فلسفه روشنگرى" است و از لحاظى دنباله جلد دوم، فلسفه "فرم هاى سبمليک : انديشه اسطوره­اى" است.
موضوع کتاب فلسفه روشنگرى تولد سوژه يا فرديت انسانى است که زنجير خرافات و اعتقادات تعبدى را پاره کرده و خرد خود را که محبوس پيشداورى ها بوده آزاد ساخته است. فلسفه روشنگرى استقلال فرد و حقوق سلب ناشدنى و تفويض ناپذير او را اعلام مى کند و استقلال خرد و علم را در همه حوزه ها تأمين و تضمين مى کند. اما گويى، اين روند رهايى بخش فرد از زنجير سنت­ها و پيشداورى­ها هنوز به کمال نرسيده بود که سير معکوس در پيش گرفت و انسانى که تازه از سيطره اسطوره­هاى کهن رهايى يافته بود در چنگال اسطوره هاى سياسى افتاد و مجدداً به بند کشيده شد. موضوع کتاب اسطوره دولت نيز مانند کتاب فلسفه روشنگرى نبرد با اسطوره است ولى در اين جا ميدان رزم، قلمرو سياست است. از اين لحاظ است که می­توان گفت، کتاب اسطوره دولت مکمل کتاب فلسفه روشنگرى است.